Mobil telefonlar müasir dövrün ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Onlar sadəcə ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də iş, əyləncə, maliyyə əməliyyatları və gündəlik həyatın digər sahələrində istifadə olunan vacib cihazlardır. Azərbaycanda telefon almaq istəyənlər üçün ən düzgün yol — cihazı rəsidlə, yəni rəsmi satış sənədi ilə almaqdır. Lakin bu prosesi diqqətsiz yerinə yetirmək sizi həm maddi, həm hüquqi, həm də texniki problemlərlə üz-üzə qoya bilər.
Satış sənədi – hüquqlarınızın təminatıdır
Telefon alarkən ilk olaraq satış sənədi (rəsid, qəbz, faktura və s.) tələb edin. Bu sənəd alıcı kimi sizin hüquqlarınızı qorumaq üçün vacibdir. Sənəddə aşağıdakılar yer almalıdır:
Satıcının adı və ünvanı
Telefonun markası, modeli, seriya və IMEI nömrəsi
Satış tarixi və cihazın qiyməti
Zəmanət müddəti və şərtləri
Əgər gələcəkdə telefonla bağlı hər hansı problem yaranarsa (məsələn, texniki nasazlıq və ya şəbəkəyə qoşula bilməmək), bu sənəd əsasında siz hüquqlarınızı müdafiə edə bilərsiniz. Satıcının sizə qəbz verməkdən imtina etməsi — etibarsızlıq əlamətidir və bu hal sizi sonradan çətin vəziyyətə sala bilər.
IMEI kodu və qeydiyyat statusu
Telefonun IMEI (International Mobile Equipment Identity) nömrəsi – hər bir cihaz üçün unikal olan identifikasiya nömrəsidir. Telefonu rəsmi şəkildə almaq üçün IMEI-nin qanuni və qeydiyyatdan keçmiş olması çox vacibdir. Bunu almaq və yoxlamaq asandır:
Telefonun IMEI kodunu *#06# yığmaqla əldə edə bilərsiniz
Sonra bu kodu imei.az saytında yoxlayın
Cihazın oğurlanmış, bloklanmış və ya qeydiyyatdan kənar olub-olmadığını araşdırın
Əgər IMEI qeydiyyatda deyilsə, siz həmin telefonu Azərbaycanda istifadə edə bilməyəcəksiniz. Bəzi satıcılar qeydiyyatsız cihazları ucuz qiymətə təqdim edir. Lakin bu sizi gələcəkdə maddi ziyana sala bilər.
Texniki vəziyyət və funksional yoxlama
Yeni və ya ikinci əl telefon almağınızdan asılı olmayaraq, cihazın texniki vəziyyəti mütləq yoxlanılmalıdır. Aşağıdakı vacib məqamları nəzərə alın:
Ekranda çat, ölü nöqtələr və ya sensor problemi varmı?
Batareya sağlamdırmı, tez boşalırmı?
Səs, mikrofon, kamera, Bluetooth və Wi-Fi funksiyaları işləyirmi?
Cihaz tez qızır və ya donurmu?
İkinci əl telefonlarda bu testlər daha vacibdir. Cihazın əvvəl təmir olunub-olunmaması, orijinal hissələrinin dəyişdirilib-dəyişdirilməməsi kimi detalları da öyrənin. Yalnız texniki baxışdan keçmiş və problemsiz cihaz almağa çalışın.
Satıcının etibarlılığı və zəmanət şərtləri
Telefonu yalnız etibarlı mənbədən alın. Aşağıdakı məqamlar satıcının dürüstlüyünü göstərir:
Rəsmi mağaza və ya tanınmış internet platforması
Sosial şəbəkələrdə və forumlarda müsbət rəylər
Müştəri xidmətlərinin mövcudluğu
Aydın şəkildə təqdim olunan zəmanət şərtləri
Zəmanət müddəti və şərtləri öncədən aydınlaşdırılmalıdır. Rəsmi distribyutordan alınan yeni telefonlar adətən 1-2 il zəmanətlə təqdim olunur. İkinci əl telefonlar üçün isə 1 həftəlik və ya 1 aylıq zəmanət verilməsi etibarlılığı artırır.
Qiymət və real dəyərin müqayisəsi
Telefon seçərkən yalnız qiymətə aldanmaq olmaz. Aşağı qiymət bəzən cihazın:
Oğurluq olması
Qeyri-qanuni yolla gətirilməsi
Texniki problemi və ya zəmanətsiz olması
kimi hallarla əlaqəli ola bilər. Eyni model üçün bir neçə mağazada qiymət müqayisəsi aparın. Telefonun funksiyaları və vəziyyəti ilə qiymət arasında balans olub-olmadığını yoxlayın. Çox ucuz telefon sizi daha sonra əlavə xərcə sala bilər.
Əgər büdcəniz məhduddursa, daha köhnə, amma etibarlı və işlək model almaq, yeni, lakin zəmanətsiz və riskli cihaz almaqdan daha ağıllı qərardır.
İkinci əl cihaz alarkən xüsusi diqqət
Əgər yeni deyil, istifadə olunmuş (ikinci əl) cihaz almaq qərarındasınızsa, əlavə olaraq bu məqamlara da diqqət yetirin:
Cihazda iCloud, Google hesabı kilidi varmı? Əgər varsa, onu sahibindən silməsini tələb edin
Telefon təmir olunubsa, hansı hissələri dəyişdirilib?
IMEI kodu ilə cihazın şəbəkəyə uyğunluğu və qeydiyyatını yoxlayın
Satıcı cihazı şəxsən təqdim edir, yoxsa uzaqdan satır?
İkinci əl cihaz alarkən şəxsi görüş və cihazı yerində test etmək vacibdir. Onlayn sifarişlə ikinci əl telefon almaq risklidir — real vəziyyəti görmədən qərar verməyin.
Əksər insanlar telefon alarkən əsasən qiymətə baxır. Təbii ki, büdcə vacib amildir. Lakin çox ucuz qiymət çox zaman gizli problem deməkdir.
Nəyə görə bəzi telefonlar bazar qiymətindən 30-40% ucuz satılır?
Cihaz qeydiyyatsız ola bilər
Texniki problemi gizlədilə bilər
Cihaz çox istifadə olunmuş, yəni köhnə ola bilər
Və ya sadəcə oğurluq malıdır
Telefon almazdan əvvəl aşağıdakıları edin:
Eyni modeli bir neçə mağazada müqayisə edin
Onlayn platformalarda (kontakt.az, irshad.az, bakuelectronics.az və s.) qiymətlərə baxın
Satıcıdan “niyə bu qədər ucuzdur?” sualını soruşun
Aldığınız telefonla gələcəkdə daha böyük xərclər çıxmaması üçün əvvəlcədən araşdırma aparın
Yaxşı bir telefon, uyğun qiymətə, sənədlə və zəmanətlə birlikdə təqdim olunursa, bu daha etibarlı seçimdir.
Nəticə
Azərbaycanda telefonu rəsidlə almaq həm hüquqi, həm texniki baxımdan sizi təhlükəsiz saxlayır. Əgər satış sənədi, IMEI qeydiyyatı, zəmanət və cihazın texniki vəziyyəti yerindədirsə — bu alver uğurlu sayılır. Əks halda, aldığınız telefon sizə problem də yarada bilər.
Telefon alarkən tələsməyin, satıcını və cihazı yaxşı araşdırın, sənədləri mütləq əldə edin və yalnız etibarlı mənbədən alış-veriş edin.
İkinci əl telefonlar büdcəsi az olan insanlar üçün əlverişli seçimdir. Lakin bu tip cihazlarda risk daha çoxdur. Satın almadan əvvəl bu suallara cavab tapmalısınız:
Cihaz neçə il istifadə olunub?
İlk sahibindən alırsınız, yoxsa vasitəçidən?
Telefonun ekranı, batareyası və digər hissələri dəyişdirilib?
iCloud və ya Google kilidi aktivdirmi?
**IMEI qeyd